ผักกระดอม แกงเลียง (ผักดอม นครศรีฯ)

ผักกระดอมกระถาง (น่าจะเป็นคนเดียวที่ปลูก)

ผักกระดอม เป็นพืชล้มลุกอายุสั้น ประเภทวัชพืช (แต่ก็พบยากเหมือนกัน)ชอบเลื้อยเกาะกับต้นไม้อื่น แต่หากไม่มีไม้เกาะก็จะเลื้อยไปตามพื้นดินโดยจะมีหนวดยึดเกาะกับหญ้าทุกชนิดที่เลื้อยผ่าน แถวบ้านเกิดผม (อ.เชียรใหญ่) เมื่อก่อนจะพบขึ้นตามข้างคันนา  แต่ตอนนี้สูญพันธุ์ไปแล้ว ลักษณะใบ จะมีขนพอรู้สึกสาก ๆ มือทั้งด้านบนและใต้ใบ ลูกอ่อนสีเขียว ลูกสุกสีเหลืองแกมส้ม ลูกมีลักษณะรี ๆ หัวและท้ายลูกแหลมและมีกลีบนูนขึ้นมาตามความยาวของลูกประมาณ 7-8 กลีบ สรรพคุณทางสมุนไพร ลูก ดับพิษ ในกระแสเลือด ราก บำรุงธาตุ ใบ ตำให้ละเอียดคั้นเอาน้ำทาแผลแก้อักเสบ,บาดทะยัก ส่วนที่ใช้ปรุงเป็นอาหาร ลูกอ่อน ลวกเป็นผักจิ้ม แต่จะมีรสขมประมาณมะระขี้นก ลูกพอเริ่มสุก ผ่าออก 2 ซีก เอาเมล็ดออกใส่ในแกงกะทิ รสชาติมัน ๆ และไม่มีรสขม ผู้สูงอายุแถวบ้านผมนิยมเอายอดและใบอ่อนมาแกงเลียงกะปิโดยไม่รวมกับผักอื่น ๆ (ทานเป็นยา) รสชาติแกงจะค่อนข้างหวานเจือขมนิด ๆ พอรู้สึกลิ้น     วิธีการปรุงก็เหมือนกับแกงเลียงทั่ว ๆ ไปแต่ไม่ต้องเติมน้ำตาล (เติมน้ำตาลจะออกเลี่ยน ๆ) และไม่นิยมปรุงรสแบบเปรี้ยว แกงเลียงยอดกระดอมเหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่เพิ่งฟื้นจากอาการป่วยที่ยังรู้สึกขม ๆ ปาก โดยเฉพาะผู้ที่ป่วยเป็นไข้หัวลม (ไข้ที่เกิดจากการปรับอุณหภูมิไม่ทันในช่วงรอยต่อของฤดูกาล) ลักษณะใบ,ลูก กระดอมจะคล้าย ๆ กับผักแมะ (นครศรีฯ) แต่ถ้าสังเกตุ ดี ๆ ก็จะเห็นความแตกต่าง เช่น ผักแมะใบจะไม่มีขนทั้งด้านบนและใต้ใบ,ใบและลูกผักแมะจะใหญ่กว่ากระดอม,ขอบใบกระดอมจะมีลักษณะเป็นหยัก ๆ มากกว่าผักแมะ ฯ ล ฯ

กระถางซ้ายมือเป็นผักกระดอม ขวามือเป็นผักแมะ ซึ่งผมปลูกลงกระถางเพื่อจะได้ควบคุมง่าย โดยจะตัดยอดอยู่เรื่อย ๆ เพื่อไม่ให้เถาว์เลื้อยไปเกาะกับต้นไม้อื่น หลังตัดยอดรอไม่กีวันส่วนที่ถูกตัดก็จะแตกขึ้นมาใหม่เป็นหลายยอด

ภาพเปรียบเทียบลักษณะใบ ซ้ายมือใบผักแมะ ขวามือใบกระดอม ลูกยังไม่มีภาพ

สุดท้ายก็ขอขอบพระคุณบ้านสวนพอเพียง