ผักกาดน้ำ

สืบเนื่องจาก http://www.bansuanporpeang.com/node/7715 ที่ข้าน้อยมีข้อกังขาและได้คำตอบแล้วว่าต้นอันใด เลยได้แนวทางไปถามลุงกู๋ต่อ แล้วไม่อยากเก็บไว้คนเดียว เมื่อมีเราต้องแบ่งปัน เลยนำข้อมูลจาก  คุณ ดวงจันทร์ เกรียงสุวรรณ นักวิชาการเกษตร 6 คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตหาดใหญ่
มาเล่าต่อนะคะ

“ผักกาดน้ำ” มีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปในแต่ละท้องถิ่นได้แก่ ทางเชียงใหม่เรียกว่า หญ้าเอ็นยืด หญ้าเอ็นอืด, หมอน้อย, จีนจะเรียกว่า เชียจ่อยเช่า, ตะปุกชี้, ฮำผั่วเช่า หรือยั้วเช่า มีชื่อในภาษาอังกฤษว่า คอมมอน เพลนเทน Common Plantain มีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า เพลนทาโก เอเชียติกา (Plantago asiatica L.) หรือ เพลนทาโก เมเจอร์ (Plantago major Linn )จัดอยู่ในวงศ์เพลนทาจินาซีอี้ (Plantaginaceae)

ผลิตภัณฑ์ผักกาดน้ำ เป็นสมุนไพรพื้นบ้าน จัดเป็นไม้ล้มลุก มีความสูงต้น 30 - 50 ซม. มีสรรพคุณเป็นยาขับปัสสาวะ แก้ร้อนในและเจ็บคอ แก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แผลเรื้อรัง อาการคันจากการแพ้พืช

ลักษณะ ทั่วไป ผักกาดน้ำ จัดเป็นพืชล้มลุกอายุยืนหลายปี ลำต้นอยู่ใต้ดิน ลำต้นสั้นมีใบติดเวียนรอบต้นใกล้ดิน จึงทำให้มองดูเหมือนกับใบงอกขึ้นมาจากดิน ขอบใบค่อนข้างเรียบ ใบเป็นรูปไข่กว้างขนาด 5-10x2-5 ซม.หรือรูปกลม โคนใบเรียวแหลม ปลายป้านแหลมหนา คล้ายใบผักคะน้า ก้านใบยาวเท่ากับแผ่นใบ มีเส้นใบวิ่งตามยาว 5 เส้น สีเขียวไม่เข้ม ช่อดอกเป็นแท่งยาว 10-20 ซม. ดอก มีขนาดเล็ก มีสีขาวอมเหลือง ไม่มีก้าน ออกเป็นช่อเล็กยาวติดตามก้านที่พุ่งจากดิน ผล มีลักษณะรูปไข่ เมื่อแก่จะแตกตามขวาง ภายในผลจะมีเมล็ดมาก เมล็ด มีขนาดเล็ก มีสีน้ำตาลเข้มถึงสีดำ เมล็ดมีขนาดยาว 1-1.5 มม.พบเป็นวัชพืชทั่วไปตามทุ่งหญ้า สวน สนามหญ้าและแปลงปลูกพืชทั่วไปขยายพันธุ์โดยเมล็ดกระจายพันธุ์ทั่วโลกพบมากในภาคเหนือและภาค ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยที่ระดับความสูง 500-1,500 เมตร ออกดอกระหว่างเดือนสิงหาคม-มีนาคม

สรรพคุณของผักกาดน้ำ ทั้งต้น มีรสหวานเย็น จึงมีสรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้ช้ำรั่ว แก้กามโรค แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ดับพิษร้อน แก้ท้องร่วง ดับพิษฝี แก้ปัสสาวะแดง ปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะขุ่น ตำพอกแผลที่หายยาก แก้ขอบตาเป็นเม็ดบวม

ส่วนประกอบ ในผักกาดน้ำจะมีสารที่เรียกว่า เออร์ริดอยส์ (iridoids) และสารออคิวบิน (aucubin) นอกจากนี้ยังมีสารตัวยาฟลาโวนอยด์ (flavonoids) หลายชนิด และสารขม
ส่วนที่ใช้ ใช้ทั้งใบและต้น

ใบ มีการทดลองใช้พบว่า สามารถใช้ขับนิ่วในไต โดยใช้ใบต้มกินกับน้ำ(ใบสด 30 กรัม กับน้ำ 1 ลิตร ต้มนาน 15 นาที กรองให้เหลือ 750 มิลลิลิตร) ดื่มวันละ 50 มิลลิลิตร หรือครั้งละครึ่งถ้วยกาแฟก่อนอาหารเช้า-เย็น ใช้เวลาระหว่าง 2- 6 เดือน จะสามารถขับปัสสาวะ แก้นิ่วได้ นอกจากนี้ยังใช้แก้ท้องร่วง ใบสด นำมาใช้ขยี้ทาแก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย ลดอาการอักเสบ และตำพอกแผลเรื้อรัง

ทั้งต้น มีสรรพคุณใช้ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้กามโรค ทางเดินปัสสาวะอักเสบ ดับพิษร้อน แก้ท้องร่วง ดับพิษฝี แก้ปัสสาวะแดงหรือขุ่น

ผักกาดน้ำมีคุณสมบัติทางยาคือ ใช้ขับปัสสาวะ ขับนิ่วในไต แก้ร้อนใน เจ็บคอ โดยต้มรวมกับสมุนไพรอื่นๆ เช่น ว่านกาบหอย กล้วยหอมดิบ รากบัวหลวง ดอกเก็กฮวย

ขอบคุณที่มา http://natres.psu.ac.th/radio/radio_article/radio48-49/48-490031.htm