การเลี้ยงไส้เดือนเพื่อทำ "ปุ๋ยมูลไส้เดือนและจำกัดของเสียในบ้าน"

มารายงานตัวก่อนน่ะครับ เพิ่ง สมัครลงเวปนี้

ชื่อ  นาย ปิยบุตร   พิมพ์สี  (โป้ง)

ผมไม่ได้เป็นคนบ้า  แต่ผมเป็นคนที่รักไส้เดือนเท่านั้น(คิคิ)

ที่อยู่  97/1 ม.8 ต.โพรงมะเดื่อ อ. เมือง จ.นครปฐม 73000   (086)-5067821 (034)-377764  e-mail  pong_th007@hotmail.com 

สิ่งที่ชำนาญ

-เลี้ยงปลาสวยงาม

-ไรแดง

-ไรนางฟ้า

-ไส้เดือนนน (ผ่านการอบรมการเลี้ยงไส้เดือน จาก ม.เกษตรบางเขน รุ่น 16) ประสบการณ์การเลี้ยง 3 ปี

เหตุที่เข้ามาในเวปนี้

1.ผมไม่ได้เข้ามาปั่นกระแส "การเลี้ยงไส้เดือน" ให้เกิดขึ้นในเวปนี้  แต่ผมมาแสดงประสิทธิภาพของไส้เดือนตัวน้อยๆๆ ว่ามันมีประโยชน์จริงๆๆๆในการทำเกษตรอินทรีย์ ตัวผมเองไม่มีความสามารถในการปลูกต้นไม้ หรือ เพาะปลูก แต่ ชอบเลี้ยงสัตว์แปลกๆๆมากกว่า ผมเลยนำข้อมูลการเลี้ยงไส้เดือนเพื่อนำการเกษตร อยากจะให้ ข้อมูลการเลี้ยงไส้เดือนเพื่อทำปุ๋ยได้เข้าถึงเกษตรกรอินทรีย์ตัวจริง ไม่อยากให้ต้องไปอยู่กับพ่อค้าคนกลาง ไม่อยากให้ งานวิจัยไส้เดือนเป็นแค่เอกสารธรรมดาเลย

2.รูปที่ลงในเวปนี้ เป็นภาพที่ผมเก็บรวบรวมเอง ดังนั้นขอให้อยู่ในเวปนี้เพื่อเป็นประโยชน์ต่อคนทำเกษตรอินทรีย์ ห้ามนำภาพของผมไปใช้ประโยชน์ทางการค้า โดยไม่ได้รับอนุญาติจากผมโดยเด็ดขาด

3.ผมอาจจะเรียบเป็นการเขียนไม่ค่อยรู้เรื่องเท่าไรจะเน้นไปทางการทำมากกกว่าต้องขอ อภัยด้วยน่ะครับ

4.ถ้าเกิดสนใจเลี้ยงไส้เดือน ไม่ต้องซื้อ ไส้เดือนจากผมก็ได้ครับ ผมก็แค่ อยากจะเผยแพร่ ตวามสามารถของไส้เดือนตัวน้อยๆๆให้ดู ครับบบ

เดี๋ยวจะทำการอัตเดตข้อมูลไส้เดือน เรื่อยๆๆน่ะครับบบ

เราก็มาเข้าเรื่องของเรากันดีกว่า

จะเลี้ยงไส้เดือนทำปุ๋ยหมักกัน

อันดับแรกก็ต้องรู้จัก ชนิดของไส้เดือนที่นิยมใช้เลี้ยงทำปุ๋ยหมัก (เอาแบบชาวบ้านน่ะครับ วิชาการยากที่จะเข้าใจ)

1.พันธุ์   African Night Crawler หรือ ในวงการเลี้ยงเรียกว่า (AF)  เป็น ไส้เดือนต่างประเทศ ที่มีขนาดใหญ่ ทำมูลไส้เดือนได้เยอะมาก เลี้ยงง่าย ขยายพันธุ์ได้เร็ว

2. พันธุ์บูล หรือ ไส้เดือน พันธุ์ สีน้ำงิน  เป็น ไส้เดือนมีขนาดเล็ก สีแดง เป็นไส้เดือนที่ขยายพันธุ์เร็วมาก กินขยะได้เร็วมาก เหมาะเอามาทำอาหารปลาตัวเล็กๆๆ

3.พันธุ์ ไอเกอร์ เป็น ไส้เดือน เมืองหนาว กินเก่ง เหมือน ไส้เดือนบลู 

4.พันธุ์ ขี้ตาแร่ เป็นไส้เดือนบ้านเรา สามารถนำมาทำปุ๋ยหมักได้ แต่ถ้าเกิดควบคุมสภาวะไม่ดี จะทำให้หนีได้

อันดับที่ 2  เบดดิ้ง  คือ  การทำที่อยู่ให้ไส้เดือนตัวน้อยๆๆของเราได้อาศัยอยู่ 

การทำเบดดิ้งให้ไส้เดือนได้อยู่อาศัยเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะถ้าทำเบดดิ้งไม่ดี ไส้เดือนก็จะไม่สามารถอยู่อาศัยได้ ดังนั้นต้องให้ความสำคัญในการทำเบดดิ้งมากหน่อย

วัสดุที่สามารถมาทำเบดดิ้งได้  คือ ของ อินทรีย์วัตถุทุกอย่างที่อยู่รอบๆๆตัวเรา ไส้เดือนสามารถย่อยได้หมด

-ขี้วัว         -เศษกระดาษต่างๆๆๆ

-เศษผัก     -อื่นๆๆอีกมากมาย

วิธีการทำ

เบดดิ้ง ก็เหมือนการทำ ปุ๋ยหมักธรรมดาทุกอย่างเลย ต่างกันที่ ปุ๋ยหมักธรรมดาเมื่อหมักได้ที่แล้วจะนำไปใส่ต้นไม้เลย  แต่ถ้านำ ปุ๋ยหมักกองนั้นนำไปให้ไส้เดือนย่อยก่อน แล้วค่อยนำไปใส่ต้นไม้ จะทำให้เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพของปุ๋ยหมักให้ดีขึ้น (เดี๋ยวผมจะแสดงการมำมูลวัวเป็นฮิวมัสใน 3 วันจะแสดงตอนหลังๆๆน่ะครับขอลง เนื้อหาที่ควรทราบก่อน)

ผมนำเสนอการทำเบดดิ้งจากขี้วัวนม

1.นำขี้วัว มาแช่น้ำ ครบ 24 ชม. ก็เปลี่ยนน้ำใหม่  ทำแบบนี้ สัก 3 รอบ

2.ทิ้งให้สะเด็ดน้ำ แต อย่าง เพิ่งปล่อยตัวไส้เดือน !!!!!!

"การตรวจสอบว่า เบดดิ้งใช้ได้หรือยัง"

1.ให้นำมือล้วงในกองเบดดิ้ง ถ้ายังมีความร้อนอยู่แสดงว่ายังใช้ไม่ได้  แต่ถ้าไม่มีความร้อนแล้วแสดงว่าใช้ได้แล้ว  แต่อย่างเพิ่งแน่ใจ !!!!!

2.ให้นำเบดดิ้งที่เราคิดว่า เย็นแล้ว มาสัก 1 ขัน  นำไส้เดือนตัวน้อยๆๆ มาสัก 4 - 5 ตัว ปล่อยลงไปก่อน โดยถ้าไส้เดือนชอบเบดดิ้งใหม่ ไส้เดือนจะมุดหาไปเลย  ถ้าเบดดิ้งนั้นหมักยังไม่ได้ที่ไส้เดือนก็จะหนีไม่มุด  เราก็ต้องหมักเบดดิ้งใหม่

การตรวจความชื้นของเบดดิ้งว่าใช้ได้หรือยัง !!!

เบดดิ้งที่มีความชื้นเหมาะสม ตรวจสอบได้คือ

ความชื้นเยอะไป คือ เมื่อเราบีบเบดดิ้ง แล้วน้ำไหลเป็นทาง แสดง ว่าให้ความชื้นมากไป

ความชื้นที่เหมาะสม คือ เมื่อเราบีบเบดดิ้งแล้ว น้ำไหลเป็นหยดด  แสดงว่าเบดดิ้งใช้ได้แล้วว

สถานที่เลี้ยงไส้เดือน

สามารถเลี้ยงในภาชนะต่างๆๆที่อยู่ใกล้ตัวเราได้หมด  เช่น กระมัง กล่องโฟม ลองซีเมน  ถาด 

วิธีการเลี้ยงไส้เดือน

เรามี  1.ไส้เดือน   2 เบดดิ้ง  ด้วย เราก็มาเลี้ยงไส้เดือนกันดีกว่า

ขนาดปริมาณไส้เดือนต่อเบดดิ้งที่ใช้กัน คือ  ไส้เดือน 1 กิโลกรัม ต่อ เบดดิ้ง 8  กิโล

1.นำเบดดิ้งที่เตรียมไว้ทำให้เป็นกองมีขนาดความสูงไม่เกิน 2 นิ้ว เหตุผลที่ทำให้ต้องทำกองเตี้ยๆๆ เพราะถ้ากองสูงเกินไป อากาศจะไม่สามารถเข้าไปในกองได้ ซึ่งจะทำให้เป็น มูลไส้เดือนช้า กองยิ่งสูงไส้เดือนก็จะกินแค่ผิวไม่เกิน 2 - 3 นิ้ว ส่วนข้างล่างไส้เดือนไม่ได้ลงไปกินเพราะ ไม่มีอากาศและแน่นมาก ดังนั้นต้องจัดการกองเบดดิ้งให้ดีด้วยย

2.การปล่อยไส้เดือนลงเบดดิ้งใหม่  การนำไส้เดือนลงไปปล่อย ถ้าอ่านช่วง "การตรวจสอบว่า เบดดิ้งใช้ได้หรือยัง" สามารถปล่อยได้เลย โดยวิธีการปล่อยไส้เดือนก็มีเทคนิคนิดหน่อยสำหรับมือใหม่ โดย ไส้เดือน 1 กิโล ให้มีเบดดิ้งเก่าสัก 500 กรัม เหตุผล ทำไมต้องมีเบดดิ้งเก่าด้วย เพราะป้องกันเผื่อไส้เดือนไม่ชอบเบดดิ้งใหม่อย่างน้อยมันก็จะอาศัยในเบดดิ้งเก่าไปก่อน พอมันปรับสภาพได้ ก็จะลงไปเบดดิ้งใหม่เอง 

3.ถ้าไส้เดือนลงไปเบดดิ้งใหม่แล้วก็เรียบร้อยแล้วครับ ไม่ต้องทำอะไรแล้ว ปล่อยให้ไส้เดือนมันทำงานของมันไป เราก็แค่ดูรดน้ำให้ความชื้นเท่านั้น

4.ในช่วงแรก ปริมาณไส้เดือนที่เราเลี้ยงจะมีน้อย เราก็จะมาเร่งปริมาณตัวไส้เดือนกัน  โดย มี วิธี  ในการเลี้ยงไส้เดือน 1 รอบการเก็บผลผลิตจะใช้เวลา 3 เดือน แบ่งเป็น 2 ช่วงคือ  2 เดือนแรกจะให้ไส้เดือนกินเบดดิ้งหมด อีก 1 เดือน คือรอให้ไข่ไส้เดือนฟัก  เราถึงจะได้ผลผลิตจากมูลไส้เดือน จะเห็นว่าใช้เวลานานนน  ผมก็เลยจะลดเวลาการทำงานของไส้เดือนเพื่อจำนวนไส้เดือนอย่างเร็ว  โดย ผมจะแนะนำให้เลี้ยงไส้เดือนแค่ 1 เดือนต่อ 1 รอบ (รีบเพิ่มจำนวนตัวไส้เดือน) 

วิธีการเพิ่มตัวไส้เดือนให้เร็ว!!!! (การทำแบบนี้จะต้องเตรียมเบดดิ้งให้มาก ดังนั้นควรเตรียมเบดดิ้งในปริมาณมาก)

1. ไส้เดือน 1 กิโล เบดดิ้ง 8 กิโล (ทำเหมือนวิธีการเลี้ยงปกติ)

2.เลี้ยงให้ครบเป็นเวลา 1 เดือน

3.เมื่อเลี้ยงครบ1เดือนแล้ว ให้นำพ่อแม่พันธุ์ไปไว้ในเบดดิ้งใหม่

4.ส่วนเบดดิ้งเก่า ให้รดน้ำต่อไป (ในเบดดิ้งเก่า จะมี ไข่ของไส้เดือนและไส้เดือนขนาดเล็กๆๆ) ให้เราเก็บเบดดิ้งเก่าไว้อีก 1 เดือน เมื่อครบแล้วเราก็จะทำการฮาร์เวทไส้เดือน ออกจากเบดบดิ้งให้หมด แล้วก็นำลูกไส้เดือนไปปล่อยในเบดดิ้งใหม่ต่อ

5ส่วนเบดดิ้งที่เราฮาร์เวทไส้เดือนหมดแล้ว สามารถนำมูลไส้เดือนไปใส่ต้นไม้ได้เลย

6.เมื่อเราทำเป็นวงจรแบบนี้ไปเรื่อยๆๆๆ จะเพิ่มปริมาณ ไส้เดือนได้มาก (หวังว่าคงต้องให้ไปลองดูน่ะครับว่าจะได้ ไส้เดือนเยอะแบบที่ผมบอกไหม คิคิ)

"บอกวิธีการเลี้ยงเพื่อให้ได้ตัวเยอะไปแล้ว"

เราก็มาเลี้ยงไส้เดือนกันต่อ  สมมุติถ้าเรามีจำนวนตัวเยอะแบบที่เราต้องการแล้ว ลองมาเลี้ยงไส้เดือนเอามูลไส้เดือนกันบาง (ผมของสอนวิธีการเลี้ยงแบบปกติก่อนน่ะครับ  ถ้าเกิดใครเลี้ยงไส้เดือนครบ 1 ปี เดี๋ยวผมจะสอนการเลี้ยงที่ทำให้เป็นมูลไส้เดือน ใน 3 วันเท่านั้น)

การเลี้ยงเอามูลไส้เดือน

1.เตรียมไส้เดือน 1 กิโล  เบดดิ้งที่พร้อมใช้  8  กิโล  นำไส้เดือนไปปล่อยในเบดดิ้ง (อย่าลืมอ่านวิธีการปล่อยไส้เดือนด้วยน่ะครับ)

2.ไม่ต้องทำไรมาก ดูไส้เดือน รดน้ำให้ความชิ้น  ดูว่า มี มด หนู  ไก่ มา รังแก ไส้เดือนเราไหม เราก็ดู แบบนี้ จนครบ 45 - 60 วัน

3.เมื่อครบกำหนด(ไวอย่างโกหก)  ก็ทำเหมือนเดิมครับ แยก พ่อแม่ไส้เดือนออก ไปไว้เบดดิ้งใหม่   ด้วยเบดดิ้งเก่าเราก็เก็บไว้ก่อนอีก 1 เดือน คอย รด น้ำ ให้ ความชื้น ตลอด  จะมี ลูกไส้เดือนเกิดอีกเยอะ  เมื่อครบ 1 เดือน เราก็แยก ลูกไส้เดือนออกให้หมด เมื่อเราแยกออกหมดแล้ว สามารถนำ มูลไส้เดือนไปใส่ต้นไม้ได้เลยครับบบ

4.ที่ผมให้เลี้ยงเวลานาน อยากให้เข้าใจ วงจรชีวิตของไส้เดือนก่อน เมื่อ มีความชำนาญแล้ว จะเข้าใจการทำงานของไส้เดือน ว่า ไส้เดือนเป็นเครื่องจักรที่ทำงานให้เราตลอดเวลา 

5.เพราะ ส่วนคนส่วนใหญ่ๆ อะไรใหม่ๆๆก็ สนใจ ดูแล อย่างดี พอทำบ่อยๆๆก็เบื่อ เลยไม่อยากให้รีบทำกันครับ เลี้ยงไส้เดือนไม่ต้องดูแลอะไรมาก ดูแลไม่เกิน 1 ชม.ต่อวัน (อย่าบอกว่าไม่เวลา เพราะอย่านั้นอย่าเลี้ยงไส้เดือนดีกว่าครับ)

**หมายเหตุ**

1.ที่ผมสอนการเลี้ยง ผมจะไม่มีการพูดถึงการให้อาหารไส้เดือนเลย  ผมจะให้ไส้เดือนย่อยแต่เบดดิ้งของมันอย่างเดี่ยวเท่านั้น เหตุผล ผมเอาความเป็นจริงตามปกติ  คงไม่มีใครไปหา เศษผัก เศษผลไม้ทุกวันนนได้  (ถ้าได้ทุกวันก็ดีน่ะครับ แต่ผมไม่มีเวลาไปหาเลยไม่ได้ให้ครับ)

2.มันเหมือนขัดแย้งที่ว่า  เลี้ยงไส้เดือน กำจัดขยะ แต่ผมเลี้ยงเอามูลไส้เดือน ก็เลยต้องรีบทำมูลไส้เดือนให้เร็ว  ถ้าไม่ได้รีบอะไร ก็ค่อยๆๆให้ เศษผัก เศษผลไม้ กินไปเรื่อยๆๆๆน่ะครับ

วิธีการให้อาหารไส้เดือน 

-การให้อาหารไส้เดือน มีหลักกการที่อยากให้เข้าใจนิดนึง "เราต้องให้กว้างๆๆบางๆๆๆแต่บ่อยครั้ง"  ไส้เดือนไม่มีปากไม่สามารถเคี้ยวได้ ไส้เดือนจะใช้การดูดกินอาหาร ดังนั้น ไส้เดือนต้องรอจนกว่า อาหารที่ให้จะเน่า เละ ไส้เดือนจึงจะสามารถย่อยอาหารได้  เมื่อเข้าใจในหลักการนี้แล้ว เราก็เตรียมอาหารให้ โดย(ถ้ามีเวลา) ยิ่งเล็กเท่าไร ไส้เดือนก็จะสามารถย่อยได้เร็วเท่านั้น จะหั่น จะสับ จะสอย ก็แล้วแต่ความสามารถน่ะครับ

-ไส้เดือนย่อยอินทรีย์ได้ทุกประเภท 

    เศษผัก

    เศษผลไม้

    กระดาษกล่อง

    เศษอาหาร (ต้องระวังเรื่อง ความเค็ม ความเปรี้ยว ความเผ็ด เราต้องกรองเอาแต่ กากน่ะครับ อย่าให้มีน้ำจากการปรุงน่ะครับ)

- การให้อาหารไส้เดือน มี วิธีการให้  2 วิธี

1. ให้แบบ บนพื้นผิว  คือ เราจะนำอาหารมาให้ไส้เดือน มาวางบนเบดดิ้ง โดยเราจะให้ ครึ่งของพื้นที่ทั้งหมด เราจะไม่ให้เต็มหน้าบริเวณเลี้ยงเพราะถ้าเราให้เต็มพื้นที่ จะเกิดความร้อนขึ้น ซึ่งไส้เดือนจะไม่สามารถอยู่อาศัยได้ ดังนั้นเราควรจะให้ครึ่งเดี่ยวของพื้นที่เลี้ยง  จะได้มีพื้นที่ให้ไส้เดือนได้ใช้เป็นที่อยู่อาศัย

2. ให้แบบเป็นหลุม คือ เราจะ ทำเป็น หลุม แล้วใส่ อาหารลงไป แล้วนำเบดดิ้งมาปิด  ก็รอแค่ให้ ไส้เดือนกินเสร็จค่อยใส่อาหารลงไปใหม่ครับ

**หมายเหตุ**  -การให้อาหารนั้น ต้องมีการเปลี่ยนบริเวณให้อาหารทุกครั้งเพื่อป้องกันการเป็นกรดของเบดดิ้ง

                   -การเลี้ยงแบบเติมอาหาร ควร โรย ปูนขาว ทุก 15 วัน โรยแค่ให้ทั่วผิวหน้าน่ะครับ เพื่อ ปรับสภาพให้เบดดิ้งเป็นกลางน่ะครับ

การเก็บเกี่ยวผลผลิตของไส้เดือน เมื่อเราเลี้ยงไส้เดือนได้ครบตามกำหนดเวลาแล้วเราก็มาเก็บเกี่ยว หรือ ฮาร์เวทไส้เดือน

การฮาร์เวทไส้เดือนเราจะทำได้

1.การทำเป็นกองภูเขาน้อย  โดยเราจะนำเบดดิ้งที่เป็นมูลไส้เดือนหมดแล้ว  มาทำเป็น กองภูเขา หลายๆๆกอง (ซึ่งทำกองภูเขาหลายๆๆกองจะทำให้ ฮาร์เวทได้ง่าย)

เมื่อทำกองเล็กๆๆเสร็จแล้ว ปล่อย ทิ้งไว้ สัก 1 ชม.  ไส้เดือนจะเคลื่อนตัวลงไปข้างล่างกองภูเขา  เราก็ปาดเอา มูลไส้เดือนด้านบนออกครับ เราก็ ปาดไปเลยๆๆ จนถึงกองข้างล่าง เราก็จะได้ มูลไส้เดือนออกมาแล้ว

2.การใช้กระเบื้องที่มุงหลังคา(ลอนเล็กๆๆ) ทำเหมือนข้อ 1 ทุก อย่าง ต่างกันแค่ ทำใน กระเบื้อง โดย ไส้เดือนจะเคลื่อนย้ายไปอยู่ ใน ลอนกระเบื้องแทนครับ เร็วและยากด้วยครับ

3.การใช้ เครื่อง ฮาร์เวทไส้เดือน  เป็นการใช้เครื่องจักรเอามาร่อนไส้เดือน ทำงานได้เร็ว แต่ลงทุนสูงครับ

เมื่อเราแยก ไส้เดือนไส้เดือนออกจากมูลไส้เดือนได้หมดแล้ว เราก็มาทำให้ มูลไส้เดือน "บริสุทธฺ์" มากขึ้น โดย

1. ถ้าทำเล็กๆๆๆ  เราจะใช้ตะกร้าพลาสติก ขนาด รู 5 มิลลิร่อนเอาน่ะครับ  แล้วตามด้วยตะกร้า 2 มิลลิ จะทำให้ มูลไส้เดือน บริสุทธ์ ขึ้น

2.ถ้าเกิดทำใช้เองก็ใช้แค่ ตะแกรง 5 มิลลิ พอน่ะครับ  ส่วน ถ้าทำขายมูลไส้เดือน ใช้ ตะแกรง 2 มิลลิ ครับ

3.กากที่เหลือในการร่อนเราสามารถที่จะใส่บ่อให้ไส้เดือนกินต่อได้น่ะครับบ

การนำมูลไส้เดือนไปใช้ประโยชน์

1.มูลไส้เดือนสามารถนำไปใส่ต้นไม้ได้เลย ต้นไม้สามารถดูดซืมไปใช้ได้เลย โดยไม่ต้องรอให้ จุลินทรีย์ในธรรมชาติย่อยอีกรอบ

2.มุลไส้เดือนสามารถช่วยปรับโครงสร้างของดินให้ดีขึ้น

3.มุลไส้เดือนในการใช้ครั้งแรกอาจจะต้องใช้ปริมาณเยอะ แต่ ในการใส่ครั้งต่อไปจะลดจำนวนลงไปเรื่อยๆๆๆ

4.มุลไส้เดือนเมื่อใส่ไป 1 ครั้ง สามารถอยู่ได้ 3 - 4 เดือน มุลไส้เดือนจึงเป็น ปุ๋ยละลายช้าด้วย

การทำน้ำหมักมูลไส้เดือน (สูตรที่ผมใช้)

1.มูลไส้เดือน  1 กิโล

2.น้ำสะอาด    10 กิโล  **หมายเหตุ** อย่าใช้น้ำประปา เพราะ มีคลอรีน จุลลินทรีย์ดีๆๆจะตายหมด ถ้าใช้น้ำประปาให้ ลองน้ำทิ้งไว้ 3 - 4 วันก่อนให้คลอรีนระเหยไปก่อน

3.เครื่องให้ออกซิเจน ตู้ปลา

วิธีการทำ

1.นำมูลไส้เดือน ใส่ลงในน้ำ  ให้ออกซิเจนเป็นเวลา 3 วัน

2.ครบ 3วันแล้ว ปิดออกซิเจน รอให้ มูลไส้เดือนตกตะกอน นำส่วนที่ใสไปใช้ได้เลย โดย ก่อนนำไปใช้ ต้องผสมให้เจือจาง ในอัตราส่วน  น้ำหมักมูลไส้เดือน 1 ลิตร ต่อ น้ำเปล่า 10 ลิตร น่ะครับ

ข้อควรระวัง

1.ต้องผสม น้ำหมักมูลไส้เดือนให้เจือจางน่ะครับ ไม่ไง ใบได้จะไหม้ได้น่ะครับ

2.น้ำหมักมูลไส้เดือนถ้าเกิดเอาไปฉีดกับพวกกล้วยไม้ ระวัง เรื่อง วัสดุเพาะมันจะพังเร็วน่ะครับ

3.ควร ฉีดน้ำหมักมูลไส้เดือน เวลาเช้า หรือ ตอนเย็น  ไม่มีแสงแดดจะดีมาก

**หมายเหตุ** ถ้าเกิดสามารถทำมูลไส้เดือนเป็นแล้ว อยากจะแนะนำให้ นำมูลไส้เดือนมาทำน้ำหมักดีกว่า แล้วค่อยเอากากที่ทำน้ำหมักหมดแล้วไปใส่ต้นไม้ดีกว่าน่ะครับ  ลองดูน่ะครับ ผมไม่ใช่นักวิชาการ ผมก็แค่คนธรรมดา ผมเก็บผลการทดลองของไส้เดือนมา 3 ปีแล้ว อย่างไรก็ลองดูน่ะครับ ของแบบนี้มันต้องลองเองครับ

การเก็บรักษามูลไส้เดือนและน้ำหมักมูลไส้เดือน

1.อายุการเก็บรักษาของมูลไส้เดือน มีอายุประมาณ 1 ปี   ส่วนน้ำหมักมูลไส้เดือน ไม่ควรเกิน 3 เดือน เพราะ ถ้าเกินกว่านี้ คุณภาพของน้ำหมักจะลดลงไปเรื่อยๆๆๆ (ดังนั้นถ้าทำน้ำหมักมูลไส้เดือนแบบสดๆๆจะดีมากครับ ทำใหม่ๆๆแล้วนำไปใช้เลย)

2.เก็บในที่ร่ม ไม่โดนแดด หรือ ไม่โดนฝน

ลงเรื่อยๆๆๆ เดี๋ยวผมไม่มีอะไรทำ คิคิ