ปวดหลัง ไม่มีคนนวดให้..ทำไงดีหนอ

เมื่อวันที่ 30 -31 พฤกษภาคมที่ผ่านมา ได้รับเชิญให้ไปเป็นวิทยากร ในโครงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองเมื่อเกิดอาการปวดหลังส่วนล่าง โดยองค์การบริหารส่วนตำบลกำแพง  ซึ่งมีกลุ่มเป้าหมายคือ อสม.ในพื้นที่ โจทย์ที่ได้รับ ต้องรับผิดชอบทั้ง 2 วัน ทั้งด้านเนื้อหาและปฏิบัติ...งั้นต้องงัดเนื้อหาที่ถนัด สะดวก เบาพลังานแต่มีประโยชน์ในการป้องกันและลดอาการปวดหลังได้เป็นอย่างดี...มีใครปวดหลัง...ยกมือขึ้น...แล้วตามมาเรียนรู้ด้วยกันนะคะ.....

ปัจจุบันมีกองทุนหลักประกันสุขภาพที่มีงบประมาณในการส่งเสริมสุขภาพประชากรในชุมชน โดยส่งเสริมให้อาสาสมัครสาธารณสุขเป็นผู้ค้นหาปัญหาและนำมาทำประชาคมในชุมชน หลังจากนั้นก็หาแนวทางพัฒนาร่วมกัน ครั้งนี้กลุ่มอสม เล็งเห็นปัญหาจากการทำงานของคนในชุมชนที่มีปัญหาปวดหลังเป็นปัญหาสำคัญ จึงจัดโครงการนี้ขึ้นโดยได้รับสนับสนุนงบประมาณจาก         กองทุนหลักประกันสุขภาพอบต.กำแพง

ผลพลอยได้จากการเป็นสมาชิกบ้านสวนฯ เพราะได้ปลูกต้นไม้และสมุนไพร...เมื่อถึงเวลาใช้...แค่เดินเข้าสวน ตัด ๆ ถอน ๆขุด   ก็ได้มาเป็นวัตถุดิบในการสาธิต โดยไม่ต้องจ่ายเงินซื้อ...

ส่วนหัวไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ มะกรูด ที่ต้องใช้ทำลูกประคบ ก็อุดหนุนจากผู้เข้าอบรม เป็นการเสริมรายได้อีกทางหนึ่ง

วันนี้น้องต๊อกถามถึงอายุของไพลที่จะนำมาใช้ประโยชน์ เลยขอนำภาพมาให้ดูประกอบด้วยค่ะ หัวไพลที่นำมาใช้ทำยา หรือทำลูกประคบ อายุประมาณ  1 ปี  ฤดูการเก็บก็เหมือน สมุนไพรแบบหัว คือ ขุดหน้าแล้ง หัวจะสมบุรณ์มีสารสำคัญ และไม่อวบน้ำ หากเลยเวลาแล้วไม่ขุด หัวเหง้าสมุนไพรเหล้านี้ก็จะเน่า...และแห้งไป...ทำให้สูญเสียปล่าว ๆ

วันนี้งัดของสะสมในแนะนำชาวบ้านด้วย...เลยขอมาแนะนำ ชาวบ้านสวนด้วยนะคะ  หมอนไม้ ใช้รองหนุนคอกรณีปวดต้นคอ แต่ไม่ควรนอนเกิน 20-30 นาที อาจทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก  วิงเวียนได้

นมสาว  หลาย ๆท่าน อาจจะเคยใช้ ใช้แก้ปวดหลังได้ค่อนข้างดี...น้อยเองก็ใช้เวลาปวดหลังแล้วไม่มีเวลานวด...ให้วางตรงแนวกล้ามเนื้อระหว่างกระดูหลัง นอนทับได้ แล้วค่อยขยับไปเรื่อย ๆ

อุปกรณ์ชนิดนี้ เรียกว่าไม่กัวซา  ใช้ในการขูดบนผิว ตามแนวกล้ามเนื้อ ช่วยในการบายความร้อนในร่างกาย ขับพิษ และลดอาการปวดตึงกล้ามเนื้อได้ดีเหมือนกัน เมื่อขูดจะมีรอยแดง ๆ เป็นจ้ำ ๆ แต่ 2-3 วันก็จาง ระบบไหลเวียนเลือดสะดวกขึ้น อาการปวดตึงกล้ามเนื้อลดลง

ชิ้นนี้ ก็ใช้นวดได้ทั่วทั้งตัว สาว ๆนิยม ใช้นวดหน้า  แค่กดเบา คลึงตามใบหน้า ก็จะช่วยให้ผิวหน้าเต่งตึงขึ้น  หรือจะใช่กดนวดตามแขนขา หรือหลังก็ได้

ชินนี้ ใช้ช่วยผ่อนแรงในการกด แทนนิ้วหัวแม่มือ  กดได้ทั่วตัวเช่นเดียวกัน

ชิน้นนี้ไว้นวดบริหารฝ่ามือในรายที่มีอาการชา นิ้วมือแข็งเกร็ง จะช่วยกระตุ้นระบบไหลเลือดเลือดเช่นกัน

มีแบบ ลูกกลมอีกแบบ  ใช้ได้ดีเช่นกันค่ะ

ตู้อบสมุนไพรง่าย ๆ..ที่เพิ่งคิด..เพราะตัดกระโจมแบบคลุมทั้งตัวไม่ทัน เลยคว้าผ้าปูเตียงที่ร้านไปแก้ขัด ปรากฏว่าเป็นที่ติดอกติดใจเช่นกัน ใช้หม้อไฟฟ้าต้มสมุนไพรสด ได้แก่ ไพล ตะไคร้ ผิวมะกรูด ชมิ้นชัน ใบมะขาม วางไว้ใต้เก้าอี้  พอเดือ ก็เอาผ้ามาคลุมทั้งตัวให้คลอบติดพื้นไปเลย แค่นี้ ก็อบสบาย ๆไม่ต้องจ่ายเงินค่าอบสมุนไพร ครั้งละ ไม่ต่ำกว่า 100 บาท หรือต้องซื้อตูอบราคาหลายบาท ใช้แล้วก็เก็บสะดวกไม่เปลืองพื้นที่

ยังมีอีก 1 วิธีค่ะ...คือเก็บสมุนไพรจากในสวน อันได้แก่ ใบพาโหม ใบโหระพา กระเพรา ผักเสี้ยนผี พญายอ ฟ้าทะลายโจร พลับพลึง ว่านคันธมาลา (สีขาว) ไพล(สีเหลือง) ขมิ้นชัน(สีส้ม) ผิวมะกรูด...นำมาทอดกับน้ำมันมะพร้าวในอัตราส่วน สมุนไพร 1 กก. ต่อน้ำมันพืช 1 กก.

ทอดจนกรอบ..แล้วกรองเอานำมันมาไว้ใช้นวดแก้ปวดเมื่อย หรือแก้ผดผื่นคัน หากอยากให้มีกลิ่นหอม ให้เติมพิมเสน การบูร เพื่อแต่งกลิ่นได้ค่ะ

กิจกรรมสำคัญที่ขาดไม่ได้อีก 1 กิจกรรม  คือการเรียนรู้การทำลูกประคบ...ซึ่งเป็นทางเลือกสำหรับคนไม่ชอบนวด ก็ช่วยคลายกล้ามเนื้อได้เยอะที่เดียวค่ะ

บ่อยครั้งที่อสม...มักมาปรึกษาว่า พูดไม่เก่ง ไม่กล้าแสดงออก...วันนี้เลยวางแผนให้ทำกิจกรรมกลุ่มซักหน่อยให้ช่วยกันระดมความคิดในเรื่องปัญหา สาเหตุ การรักษาและการป้องกันอาการปวดหลัง

เสร็จก็ต้องนำเสนอกันหน่อย...ก็ฝีมือเยี่ยมทุกกลุ่มนะคะ...พูดเก่งกว่วิทยากรเสียอีก

กิจกรรมวันแรกผ่านไป...วันที่ 2 ต้องเรียนรู้เรื่องการป้องกันและรักษาอาการปวดหลัง เริ่มจากการป้องกัน ด้วยท่ากายบริหารกันก่อนนะคะ...ท่านี้ ช่วยลดอาการปวดหลังได้ดีเช่นกันค่ะ  โดย ยกแขน 2 ข้างขนากับพื้น ยืนกางขาเล็กน้อย ค่อย ๆย่อตัวลง หลังตรง นับ 1 - 10 แล้วกลับสู่ท่าเดิม ทำ 10-20 ครั้ง อาการปวดตึงหลัง + ขาจะลดลง

กิจกรรมสุดท้่าย คือการนวด...เนื่องจากมีเวลาวันน้อย จึงแนะนำเฉพาะท่านวดแก้ปวดหลัง ซึ่งมี 4-5 ท่า...

ผู้เข้าอบรมก็เข้าใจได้อย่างเร็ว...แต่ผู้สอนก็เหนื่อยเล็กน้อยเพราะผู้อบรมตั้ง 60 คน...จะทันมั้ยนี่ *-*..

เพราะฉะนั้นต้องหาผู้ช่วยค่ะ...ไม่งั้น...ไม่ได้ผล...

ทีมผู้ช่วยครั้งนี้ เป็นผลจากการที่เคยอบรมอสม.กลุ่มเก่า ...ซึ่งทุกครั้งที่มีกิจกรรม..ก็มาช่วยอย่างขยันขันแข็งเสมอ...ไม่ว่าจะเป็นชุมชนไหน..คร้งนี้ก็เช่นกัน หากไม่ได้ พี่ ๆก๊ะ ๆ มาช่วย สาวน้อย..สลบก่อนการอบรมแน่ค่ะ  เพราะทั้งเสียงทั้งท่า...แถมเต้นแร้งเต้นกาอีกเล็กเพื่อไม่ให้ผู้เข้าอบรมเบื่อ...

ในที่สุด...การอบรมก็เสร็จสิ้น...แต่กิจกรรมยังไม่จบ...ทุกคนต้องกลับไปดูแลคนที่บ้าน ครอบครัว...อีก 1 เดือนเราจะติดตาม..ว่าใครได้กลับไปดูแลครอบครัวและชุมชนอย่างไรบ้าง เท่าที่สังเกตุ หลายท่านสนใจและนวดได้ดีทีเดียว.....                หวังว่า...ผู้มารับบริการด้วยอาการปวดหลังที่รพ..คงจะลดลงบ้าง...และมีการใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านใการดูแลสุขภาพมากขึ้น

     นอกจากอุปกร์ที่นำมาฝาก ยังมีอีกหลายชนิด ที่ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ 

       สมช. ท่านใดมีประสบการณ์หรือมีภูมิปัญญาแต่ละท้องถิ่น

นำมาแลกเปลี่ยนกันบ้างนะคะ