ใบไม้สีชมพู ของเจ๊โส

เห็นผักเหนาะของเจ๊โส ที่เป็นใบไม้สีชมพู แล้วรู้สึกสงสัยอยากรู้ เลยไปค้นมาแบ่งปันกันจ้ะ

มังค่า

ภาพโดย   :   คนโบราณ (a_Rsw )  
สถานที่ :  ทุ่งปลักเหม็ด  (ซอยทวดพรหม สนามบินหาดใหญ่)

LEGUMINOUSAE - CAESALPINIOIDEAE : Cynometra  ramiflora  Linn.

ชื่ออื่น  -  มังคะ ,

มังค่า เป็นไม้ยืนต้น ทรงพุ่มขนาดใหญ่ สูงประมาณ 9 -10 เมตร,   ใบ   รูปหอก รี ปลาย
แหลม กว้าง 1-2  ยาว 4-5 นิ้ว หน้าใบเรียบเป็นมัน ขอบเรียบ ก้านใบหนึ่ง ๆ ประกอบด้วย
ใบ 4 ใบเป็นใบใหญ่ 1 คู่ และใบเลี้ยงใต้ใบใหญ่อีก 1 คู่   ยอดอ่อนของ มังค่า มีสีขาวอม
ชมพู  ใบอ่อนจะห้อยเป็นพวง  คล้ายใบคางคก    ดอก สีน้ำตาล เมื่อบานสีขาว กลีบดอก
สีน้ำตาล   ผล รูปทรงและสีคล้ายละมุดขนาดประมาณ 1.5 x 2.5 นิ้ว ผิวขรุขระเหมือนผิว
มะกรูด มีเมล็ดข้างในเหมือนเมล็ดฝรั่ง

ส่วนที่ใช้ประโยชน์

ใบอ่อน  มีรสฝาด เปรี้ยว มัน  ใช้เป็นผักสดจิ้มน้ำพริก (ผักเหนาะ)   ราก  ฝนให้ละเอียด
ผสมลงในเหล้า จะทำให้เหล้ามีรสจืดลง     ปุ่มจากเนื้อไม้ ใช้แก้พยาธิ โรคผิวหนัง หรือ
จะต้มให้เดือด แล้วใช้ไอน้ำที่ระเหย รมหัวริดสีดวงทวาร ช่วยให้หัวริดสีดวง ฝ่อแห้ง 

คางคก ต้นไม้ที่พี่สุรพล ตามหา

ภาพโดย   :   คนโบราณ (a_Rsw )  
สถานที่ : ทุ่งปลักเหม็ด (สนามบินหาดใหญ่)

ภาพโดย   :   คนโบราณ (a_Rsw )  
สถานที่   :   บ้านหนำคอก  ท่าโพธิ์   สะเดา สงขลา

LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE : Cynometra caulitbsa L.

ชื่ออื่น   -  ส้มคางคก,  คางคก(ใต้),    หน้าหนำ (ใต้ - สะเดา,สงขลา),  กาเตาะปูฆู (มลายู)

คางคก  พันธุ์ไม้ประจำถิ่นดั่งเดิมของมาเลเซียและภาคใต้ของไทยเป็นไม้ยืนต้นสูง 5-8 เมตร
เจริญเติบโตได้ดีบริเวณชายน้ำ  เปลือกต้นสีน้ำตาลเทาถึงน้ำตาลคล้ำ ใบสีเขียวอ่อนรูปรีปลาย
แหลม โคนสอบ ออกเรียงสลับ ใบอ่อนจะห้อยเป็นพวง  คล้ายใบต้นมังค่า  แต่มีขนาดเล็กกว่า
ดอก ออกตามลำต้นรวมกันเป็นกระจุกก้านดอกมีเกล็ดสีน้ำตาลหุ้มอยู่ ดอกมีสีเหลืองขาวแซม
ม่วงเล็กน้อย  ผล  มีรูปร่างแบนคล้ายมะม่วง ผิวสีเทาปนเขียว  มีรอยขรุขระไม่สวยงาม ( ชาว
ใต้ จึงเรียกผลว่า ลูกคางคก) ผลอ่อนมีสีน้ำตาลแกมเขียว  เมื่อเจริญขึ้นมีสีเหลือง  ผลดิบมีรส
คล้ายมะม่วงดิบ เมื่อผ่ากลางจะมีลักษณะเมล็ดคล้ายมะม่วง  ผลสุกขนาดใหญ่ ประมาณ ๒๐๐
กรัมมีสีเหลืองและเมล็ดสีน้ำตาล   เมื่อออกผลแล้ว นานประมาณ ๒ - ๓ เดือน จึงสุก

เนื่องจากชื่อที่ไม่ไพเราะและรูปลักษณ์ของผลที่ไม่สวยงาม  จึงทำให้คนปักษ์ใต้รุ่นปัจจุบันไม่
นิยมปลูกพันธุ์ไม้ชนิดนี้ จนกลายเป็นพันธุ์ไม้หายาก อย่างไรก็ตาม ต้นคางคกยังพอจะพบเห็น
ได้ในเขต 3 จังหวัดชายแดน   ในเขตจังหวัดสงขลาจะพบได้ในแถบอำเภอจะนะ, เทพา,นาทวี
และอำเภอสะเดา (ที่บ้านหนำคอก ตำบลท่าโพธิ์ อำเภอสะเดา ชาวบ้านจะเรียกว่า ต้นหน้าหนำ
เนื่องจากมักปลูกไว้หน้าขนำ)

ในเขตภาคกลาง  ที่อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม มีพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งลักษณะจะใกล้
เคียงกับต้นคางคกมาก ต่างตรงที่ผลจะมีผิวที่ขรุขระน้อยกว่าผิวของผลคางคก   พันธุ์ไม้ชนิดนี้
เรียกว่า "อัมพวา"

ส่วนที่ใช้ประโยชน์
ผลสุก มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว รับประทานได้   ใบ  ตากแห้งใช้ต้ม เป็นยารักษาโรคเบาหวาน

( แหล่งข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์ของ  คางคก  - นายเจริญ พรหมเขียว ข้าราชการบำนาญ
                                                              บ้านหนำคอก ต.ท่าโพธิ์ อ.สะเดา จ.สงขลา

แหล่งข้อมูลจาก http://plugmet.orgfree.com/flora_index.htm