"ผอมไป...อ้วนเกิน หรือ ผอมเกิน...อ้วนไป เป็นอะไรกันแน่นะ”ตอน ปัจจัยเกื้อหนุนให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลินและการปฏิบัติ

"ผอมไป...อ้วนเกิน หรือ ผอมเกิน...อ้วนไป เป็นอะไรกันแน่นะ”

ตอน  ปัจจัยเกื้อหนุนให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลินและการปฏิบัติเพื่อให้อินซูลินทำหน้าที่สมบูรณ์ตามที่ควรเป็น

ในตอนที่แล้วมา ได้คุยกันถึงซินโดรมเอ็กซ์ หรือภาวะการดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งหมายความว่า แม้จะกินอาหารเท่าเดิม เหมือนเดิม ก็ทำให้อ้วนได้อันเนื่องมาจากสาเหตุที่ร่างกายหลั่งอินซูลินออกมาเปลี่ยนแคลอรี่ให้เป็นไขมัน แม้ว่าจะกินอาหารไม่มีไขมันหรือไขมันน้อย อย่างเช่น ขนมปัง ข้าว แป้ง ร่างกายจึงสะสมเป็นความอ้วน(อินซูลิน เป็นฮอร์โมนที่สั่งให้เซลล์สะสมอาหาร) และลักษณะที่อ้วนปรากฏออกมาในลักษณะ “ลงพุง”

แล้วอะไรเป็นตัวที่นำให้เกิดภาวะดื้อต่ออินซูลินหรือซินโดรมเอ็กซ์  แล้วนำไปสู่อาการอ้วนลงพุง

คำตอบคือมีปัจจัยมากมายให้เกิดซึ่งส่วนใหญ่มาจากอาหารที่บริโภค โดยสรุป คือ อาหารที่มีน้ำตาล คาร์โบไฮเดรตชนิดrefined carbohydrate (คาร์โบไฮเดรตจากธัญญพืชที่ผ่านการขัดสีเอาเปลือก รำ จุลลินทรีย์ ที่มีประโยชน์ ด้วยวิตามิน และเส้นใยถูกขจัดออกไป ตัวอย่างเช่น แป้งลาสี ข้าว) ทำให้เกิดอินซูลินสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เกิดตามมาด้วยวงจรดื้ออินซูลิน นอกจากนี้อาหารไขมันที่มีโอเมก้า 6(มีมากในน้ำมันจากพืชล้มลุก เช่น น้ำมันถั่วเหลือง คำฝอย ทานตะวัน) มากเกินไปก็ทำให้เกิดภาวะดังกล่าว อีกปัจจัยที่เกิดได้บ่อยคือการรับประทานอาหารที่มีทรานสแฟต(trans fatty acid****)และไขมันอิ่มตัวชนิดที่ไปขัดขวางการทำงานของกรดโอเมก้า3 ส่งผลกระทบต่อภาวะการดื้ออินซูลินเช่นกัน

ดังนั้นการปฏิบัติเพื่อให้อินซูลินทำหน้าที่สมบูรณ์ตามที่ควรเป็น ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมโดย

1.หลีกเลี่ยงอาหารรสหวานจัดหรือดูดซึมสู่กระแสเลือดได้เร็วอย่างจริงจัง

2.รับประทานผักผลไม้ให้มากและเป็นการทดแทนคาร์โบไฮเดรต เลือกผักผลไม้ที่มีรสไม่หวานจัด มีการย่อยและดูดซึมเข้สู่กระแสเลือดอย่างช้าๆ เป็นการกระตุ้นการผลิตอินซูลินน้อย ช่วยรักษาระดับอินซูลิน ทำให้ระดับอินซูลินค่อนข้างคงที่

3.อาหารโปรตีนที่ช่วยกระตุ้นฮอร์โมนที่ทำหน้าที่ตรงข้ามกับอินซูลิน ซึ่งช่วยรักษาระดับน้ำตาลและทำให้ไม่หิว หลีกเลี่ยงโปรตีนที่มีไขมันติด

4.ไขมัน ในที่นี้กล่าวถึงไขมันเชิงเดี่ยว เช่น น้ำมันมะกอกในการปรุงอาหาร ช่วยให้การดูดซึมคาร์โบโฮเดรตเข้าสู่กระแสเลือดช้าลง

นอกจากนี้ยังต้องอาศัยบริบทอื่นๆเช่นการออกกำลังกายที่จะช่วยให้เซลล์สร้างพลังงานและไวต่ออินซูลินเพิ่มขึ้น ควรป้องกันการเกิดภาวการณ์ดื้อต่ออินซูลินเสียแต่เนิ่นๆ เพื่อสุขภาพและการป้องกันโรคที่ดี เนื่องจากภาวะนี้จะเป็นปัญหาหรือเกิดเบาหวานนั้น ใช้เวลานับสิบปี

จาก หนังสือ”รู้สู้โรค” โมเลกุลเพื่อชีวิต ชีวิตเพื่อสุขภาพ โดย   ศ.นพ.เฉลียว ปิยะชน

เพิ่มเติม

ไขมัน Trans fat คืออะไร?

Trans fat คือไขมันแปรรูปชนิดหนึ่งที่ส่วนใหญ่เกิดจากการนำไขมันไม่อิ่มตัวที่มีลักษณะเป็นของเหลว (Liquid Oil) มาเติมไฮโดรเจน(Hydrogenated) เช่นการแปรสภาพน้ำมันพืชเป็นเนยเทียม (Margarine) เพื่อให้ไขมันนั้นแข็งตัว มีจุดหลอมเหลวสูงขึ้น ไม่เป็นไข มีอายุการเก็บรักษานานขึ้น และมีรสชาดดีใกล้เคียงกับไขมันจากสัตว์ ในราคาที่ถูกกว่า ส่งผลให้ผู้ประกอบการร้านอาหาร และร้าน Fast Food นิยมใช้ Transfat เป็นส่วนประกอบของอาหาร ดังนั้น ในปัจจุบัน จึงมีอาหารและวัตถุดิบประกอบอาหารหลายชนิดที่มี Trans fat เป็นส่วนประกอบ อาทิ มันฝรั่งทอด คุ้กกี้ ขนมขบเคี้ยว และขนมปังเป็นต้น อย่างไรก็ตาม มีการวิจัยพบว่า ไขมัน Trans fat ทำให้ผู้บริโภคมีปริมาณคลอเรสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL-C) เพิ่มขึ้นในหลอดเลือดซึ่งส่งผลให้เกิดการอุดตันอันเป็นสาเหตุของความดันโลหิตสูง และมีโอกาสต่อการเป็นโรคหัวใจและโรคอ้วน

(จาก http://www.depthai.go.th/dep/doc/52/52002887.pdf )