การปลูกผักปลอดภัย(ระดับหมู่บ้าน) ด้วยปุ๋ยหมักตื่นตัว

นำเสนอ พืชผักแรก คือ หอมแบ่ง ในอาหารอิสาณซึ่งขาดไม่ได้ และยังนิยมนำมาทำส้มผัก แม้ในช่วงหลายๆเดือน จะผลิตมากเต็มที่ แต่ก็ไม่เพียงพอความต้องการ และอากาศแปรปรวน การผลิตค่อนข้างจะต้องพิถีพิถันมากขึ้น

เกษตรกรบ้านไผ่ กว่า 90% ที่ใช้สารเคมี เพราะจะมีปัญหากับสภาพอากาศ เช่น จะใช้สารเคมีคุมเมล็ดหญ้า(เราจึงปลูกในบล็อค และถุงดำ ก็จะมีปัญหาหญ้าน้อย) ใช้สารคุมโรคราที่โคน และราก(เราก็ใช้ปุ๋ยหมักตื่นตัว ที่มีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์) ใช้สารเคมีควบคุมเพลี้ยไฟ(เราใช้ระบบฉีดน้ำฝอย) เป็นต้น

แต่เนื่องจาก หอมแบ่งไม่ใช่พืชหลัก เป็นเพียงพืชหมุนเวียนระยะสั้น(หนึ่งเดือน) ให้พืชอันดับหนึ่งของสวนคือ คื่นฉ่าย ดังนั้นจะเห็นการย้ายปลูกคื่นฉ่ายร่วมในแปลง และเก็บหอมในถุงปลูก จะปลูกคื่นฉ่ายตาม

เก็บหอมแบ่ง แล้วก็จะใล่ปุ๋ยหมักตื่นตัว ให้คื่นฉ่าย

ส่วนตรงแถวตาข่าย จะคำนวณเวลา แล้วปลูก ถั่วฝักยาวสีแดง และสีเขียว(ในถุงดำ) ซึ่งแน่นอนจะมี ถั่วพูเป็น พืชหลัก พืชตระกูลถั่วใช้ธาตุอาหารน้อย และเหมาะเป็นพืชผักสลับกับ คื่นฉ่าย และหอมแบ่งในถุงดำ

หอมแบ่ง ถั่วพู ถั่วฝักยาว ต้องการแดดมาก (แต่ไม่ใช่ 100% ในภาคอิสาณ) ประกอบกับ ต้องให้พืชหลัก คื่นฉ่าย ได้รับแดดในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อการเจริญเติบโตที่ดี การออกแบบ สแลนดำ จะมีเทคนิค ตามที่เห็นในภาพ

การออกแบบแปลง และสแลนดำเพื่อให้ เหมาะสมในหน้าฝน และร้อน ต้องขึงให้ตึง และมีความสูงในการระบายไอร้อน(แม้แต่ในฤดูนี้ ถ้าไม่หนาว ก็ร้อนมากครับ)

ถั่วพู มาแรงมากในปีนี้ แต่ก่อนคิดว่า จะใช้พื้นที่ให้เป็นประโยชน์เท่านั้น ทุกวันนี้ ต้องเก็บวัน ละ 3-4รอบ อาทิตย์ ละ 4000-8000ฝัก และช่วงเทศกาลหน้าหนาว คาดว่า จะเก็บ อาทิตย์ละ 10000-15000ฝัก ซึ่งขณะนี้มีตลาดรองรับ หลัก กว่า 80%แล้ว หน้าที่ของเราคือ ฉีดน้ำควบคุมเพลี้ยอ่อนให้ได้ และตัดแต่งใบที่แน่นออกให้ติดฝักมากๆขึ้น(ความผิดพลาดของพวกเรา คือ ชอบทำถั่วพูเป็นไม้ประดับไปด้วย โดยละเลยการกระตุ้นการออกดอก ติดฝัก)

แต่ก่อนโรงเรือน มุงพลาสติค ยูวี แต่ปัจจุบันยกเลิกไปแล้ว โรงเรือนนี้มีอายุย่างเข้าปีที่ สิบแล้วครับ

อยากเห็นรูป

รูปที่เป็นปัจจุบัน  แต่ละวัน  2s   เอามาประกอบให้เห็นด้วย  อยากดู

ตอบไป สองพืชผักแล้ว จะได้นำเสนอรูปปัจจุบันของพืชผักต่อไปครับ แต่ก็ขอรูป ถั่วพู ที่กำลังจะไปส่ง ร้านอาหาร ขาประจำ ช่วงเที่ยงเมื่อวานนี้ โดยร้านอาหาร ส่งขายเป็น กิโลกรัม ส่วนขาประจำ ส่งเป็นกำ เป็นมัด

ภาพที่ชอบถ่าย และดูไม่เคยเบื่อ เมื่อเห็น กระติกน้ำ ขวดน้ำ แก้วน้ำ อยู่ข้างๆ เป็นภาพที่ไม่ต้องการคำอธิบายของ คำว่า ผักปลอดภัย ที่สนิทใจ ทั้งจะหยิบ จับ กิน หรือใส่ตู้เย็น ร่วมกับอาหาร และน้ำดื่ม

พืชเบอร์หนึ่งของสวน คื่นฉ่าย ปีนี้เหนื่อยกันมากๆ เจอฝนตั้งแต่ สิงหาคม ยาวถึงสิ้นเดือน ตุลาคม ไหนจะเพาะ จะปลูก จะเสียหญ้า ถัาไม่ได้ จากถุงดำ กระถาง แปลงบล็อค คงจะขาดตลาดมากๆ นี้ดีแต่เดรียมการไว้ จึงขาดไม่มากแต่ก็ต้องแบ่งปันกันให้ ขาประจำ และมีคำขู่ว่า ห้ามขาดตั้งแต่ช่วง วันเฉลิมพระชนม์พรรษา เป็นต้นไป ทำให้ต้องเพิ่ม ทีมพิเศษ อีกสองทีม ตั้งแต่กลางเดือน พฤศจิกายน เฉพาะ คื่นฉ่าย( และพืชสลับหมุนเวียน ผักกาดหอม หอมแบ่ง ผักชีจีน ฯลฯ)

รุ่นย้ายปลูก ๒๑ตุลาคม ก็คงจะได้เก็บใน ๒-๓วันนี้ ยังคงเป็นสายพันธุ์ ราชพฤกษ์

คื่นฉ่าย สลับ หอมแบ่ง ปีนี้เป็นคู่ที่มาแรงมาก น่าจะได้ชิงเหรียญทอง

หน้าหนาวปลูก ๓หลุม ต่อ ถุง ส่วนหน้าฝน หน้าร้อน ลองคาดดูเองนะครับ จะได้ฝึกทำทดลองย่อยเองบ้าง

พืชที่อยู่กันมา คู่บารมี ตั้งแต่เรียนหนังสือ ผลิตเมล็ดพันธุ์ จนปัจจุบัน คงจะอยู่กันจนกว่า ...

ปลูกแต่ สายพันธุ์ เพื่อ ส้มตำ ต้มยำ ยำๆๆๆ อาหารอีสาณ เป็นสำคัญ ปีหน้าจะปลูกเกือบตลอดปี ขอหยุดเดือนเดียว( คาดเดาเอาเอง เพราะถ้าปลูกเดือนนั้น ก็จะไม่ได้ดูแลพืชผักอื่นได้เลย และต้นทุนต่อต้นสูงมาก แต่โอกาสจะเก็บได้ ครึ่งหนึ่ง แทบจะยากเย็นจริงๆ

ทุกๆรูปแบบ มีเวลาก็ปลูกไป เพราะ ที่มีทุกๆสิ่งทุกวันนี้ก็เพราะ เขา เลยต้องกตัญญู ตอบแทนไปตลอดชาติ

นอกจาก มะเขือเทศ พริกกะเหรี่ยง พริกขี้หนูสวน ก็มี มะเขือเปราะ ที่โปรดปรานมากสุดๆ ลูกเล็ก กรอบๆ ใส่ตู้เย็นไว้ หนึ่งคืน รับประทาน กับ ลาบก้อย แจ่วบอง น้ำพริกทุกๆชนิด เอาอะไรมาแลกก็ไม่ยอม... ปีนี้ปลูก แล้วปลูกอีก ไม่พอขาย ไม่พอกิน คิวยาวเหยียด เกือบเท่า แฟนๆ หมอลำฯ ...

ปิดท้ายตอนนี้ ด้วย ผักสลัด หรือผักกาดหอม เพื่อเทศกาลหน้าหนาว มีคำสั่งจอง จนต้องยอมแพ้ ขอปิดรับจอง เพาะ แล้วเพาะอีก ย้ายแล้ว ย้ายอีก เก็บแล้วเก็บอีก

นี่คือ กิจกรรม รูปปัจจุบัน ส่วนคืนนี้ จะนำเสนอ พริกกะเหรี่ยง มะเขือเทศ มะละกอ และปิดท้าย ด้วยปุ๋ยหมักตื่นตัว แต่ต้องคอยหลังไปเก็บถั่วพูก่อนนะครับ

***************************************************

ตั้งแต่ ๑-๑๐ ธันวาคม เป็นประจำ นอกจากประดับ ธง ทำความสะอาดสวน แล้ว ทุกๆคน จะร่วมกัน กอง และกลับปุ๋ยหมักตื่นตัวสูตรที่ จะร่วมกันพัฒนา ร่วมกัน วันละ ๔๕นาที ถวายแด่องค์ราชันย์ และย้ำถึง ความสำคัญของปุ๋ยหมักตื่นตัว ให้กับ สวนผักปลอดภัย

ขอบคุณในกำลังใจเสมอมาโดยตลอด คำว่า Safe Vegetables เป็นคำสากลมีความหมายดีมาก เหมาะกับงาน และเป้าหมายในชีวิตที่จะทำ และกำลังทำอยู่ เมื่อจบใหม่ มีโอกาสไปเรียน และฝึกงาน ที่ ศูนย์พืชผักแห่งเอเซีย โชคดีเป็นรุ่นแรก ที่จบ เรื่อง การผลิตเมล็ดพันธุ์พืชผัก ที่นี้ จะมีเป้าหมาย และมีคำนี้ เหมาะกับ เกษตรกร และทุกๆคน ที่เกี่ยวข้องกับ พืชผักปลอดภัย

2S เริ่มมาจากใช้สาร จนไม่ได้ใช้อะไรเลย นอกจาก การจัดการองค์รวม และปุ๋ยหมักตื่นตัว(แม้จะมี ปุ๋ยหินร็อคฟอสเฟตผสม แต่ก็ได้รับอนุญาตให้ใช้ ในการผลิตผักอินทรีย์สากล) 2S อยู่กับเกษตรกร ยากจนในชนบทมาตลอดชีวิต ตั้งแต่จบ แม้ปัจจุบัน เราเป็นทีมแรกๆที่ คิด และรู้สึกเรื่อง ลูกเห็นแตงโม และอยากกิน และขอพ่อ แต่พ่อรีบวิ่งมาห้าม บอกว่า เป็นแตงขาย ไม่ใช่แตงกิน

2S ใช้คำว่าผักปลอดภัย เพราะมีความมุ่งหมาย และจุดประสงค์ ให้พี่น้องเกษตรกร และผู้เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน(มากมายมหาศาลที่ยังใช้สารฯ) ปรับเปลี่ยนการผลิต มาเป็นลด ละเลิก หลีกเลี่ยง การใช้สารฯ และผลิตผักปลอดภัย และสามารถเลี้ยงชีพ และครอบครัว เป็นประโยชน์ต่อชุมชน และสิ่งแวดล้อม ไม่ว่าจะใช้เวลาปรับเปลี่ยน นานเท่าไร แต่ถ้าทำได้สำเร็จจะมีคุณค่ามากมายนัก (แตกต่างกับ แนวคิดในส่วนที่เริ่มจากปลูกผักไม่ได้ใช้อะไรเลย หรือผักอินทรีย์ ซึ่งยากมากที่เกษตรกรจะอยู่รอดได้ หรือถ้าได้น่าจะเป็นภาคเลี้ยงสัตว์อินทรีย์ หรืออะไรที่จะเรียกมากกว่า) 

ปุ๋ยอินทรีย์(ปุ๋ยหมักเป็นปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่ง) เวลาเรานำมาใช้กับพืชผักเรา จะมีประโยชน์มากน้อยขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลัก คุณสมบัติอย่างน้อยทั้งสามประการ ทางด้านกายภาพ(ปรับโครงสร้าง และความอุดมสมบูรณ์ของดิน) ทางด้านชีวภาพ(มีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์จำนวนมากมหาศาล) และทางด้านเคมีภาพ(ใช้ภาษาง่ายๆ ว่า ธาตุอาหารพืช) สองข้อแรก ปุ๋ยเคมีไม่มีคุณสมบัติแรกๆแน่นอน แต่ข้อที่สาม แม้ว่า ปุ๋ยหมักจะมีธาตุอาหารรอง และธาตุอาหารเสริม แต่ก็จะมีธาตุอาหารหลัก เอ็น พี เค ต่ำกว่าปุ๋ยวิทยาศาสตร์มากๆ เสมอๆ และปริมาณที่มีก็มีเพียงบางส่วนที่ละลายน้ำได้ง่าย ซึ่งรากพืชสามารถนำไปใช้ได้ทันที ทำให้เสียเปรียบ ปุ๋ยวิทยาศาสตร์อย่างยิ่ง แม้จะใช้ปริมาณที่มากกว่าหลายเท่าก็ไม่ได้หมายความว่า จะพอเพียงต่อความต้องการของพืชผัก

ปุ๋ยหมักตื่นตัวถูกออกแบบมาเพื่อแก้ไขจุดอ่อนนี้โดย เน้นหนักที่ ซี เอ็น เรโช เริ่มต้นให้มีค่าใกล้เคียงกับ 30/1 แม้การวัดค่าจะทำได้ไม่ง่ายนัก แต่ในทางปฏิบัติกลับง่าย และเป็นไปได้ คือ การนำเศษพืช วัสดุ สีเขียว ต่อสีเหลือง 1:1 โดยปริมาตร มากองผสมกัน

ข้อต่อมา การกลับกองบ่อยครั้ง เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม และทุกๆส่วนของวัสดุกองหมักให้ง่ายต่อการย่อยสลายของจุลินทรีย์ ซึ่งจะทำให้ได้อุณหภูมิในกองหมัก ระดับ 60-75 องศาเซสเซียส ที่จะทำลายเชื้อโรคเป้าหมาย และอื่นๆที่ต้องการ แน่นอน ความสูง และขนาดกอง และความชื้น มีความสำคัญ อาทิ เช่น ความสูงของกองปุ๋ยหมัก จะมีความสูงไม่น้อยกว่า 90ซ.ม. เพื่อสามารถรักษาความร้อนของกองปุ๋ยหมักได้ตามต้องการเป็นต้น

สำหรับคำถามเรื่อง ธาตุอาหาร ขอนำตัวอย่างปุ๋ยหมักตื่นตัว สูตร 14, 15, และ16 ซึ่งได้ส่งตัวอย่างปุ๋ยหมักให้ สำนักวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร ตรวจวิเคราะห์ เมื่อ 20กันยายน 2548 โดยสรุปดังนี้

ปุ๋ยอินทรีย์ สูตร 14  pH 7.5 %N 0.90 %P2O5 2.54 %K2O 0.67 %OM 13.29 C/N 9/1 EC 1.65 %Ca 2.90 %Mg 0.38 %S 0.13 %Mn 0.11

สูตร 15   pH 7.4 %N 0.58 %P2O5 1.53 %K2O 0.52 %OM 11.15 C/N 11/1 EC 1.48 %Ca 1.69 %Mg 0.24 %S 0.08 %Mn 0.097

สูตร 16   pH 7.4 %N 0.81 %P2O5 0.81 %K2O 0.84 %OM 14.72 C/N 11/1 EC 2.67 %Ca 1.25 %Mg 0.28 %S 0.18 %Mn 0.10

คงเห็นการแตกต่างเมื่อใช้วัสดุ และอัตราที่แตกต่างกัน ในการกองปุ๋ยหมักแต่ละสูตร ปัจจุบัน สูตรได้ปรับเปลี่ยนเพื่อใช้กับ ผักกินใบ (นำโดยคื่นฉ่าย) และอัตราส่วนธาตุอาหารธาตุหลักโดยเฉพาะสูตร 16 ได้พัฒนาสูงขึ้น เกือบ 4เท่า สำหรับธาตุอาหารหลัก (คื่นฉ่าย เน้นทั้งส่วนต้น และราก) เป้าหมายในการผลิต คื่นฉ่าย ในปีหน้า ประมาณ 20,000 กก. ต่อปี 6-7 รุ่น โดยใช้แต่ปุ๋ยหมักตื่นตัว โดยในหน้าหนาว อัตราการใช้(โรยหน้า) ประมาณ 25-30กก. หน้าร้อน 30-40กก. และหน้าฝน 40-50กก. ต่อ 5ตร.ม. (อนึ่ง จะสลับหมุนเวียนปลูก ผักกาดหอม หอมแบ่ง และผักชีจีน กับ คื่นฉ่าย)

***********************************************************

สำหรับ สูตรปุ๋ยน้ำหมัก ก็คงจะเน้นไปในด้านที่สองเป็นสำคัญ ทางชีวภาพ ด้านจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์จำนวนมากๆ และองค์ประกอบพิเศษอื่นๆ เช่น ฮอร์โมน และเอ็นไซด์ เป็นต้น