ปราชญ์เดินดิน นฤทธิ์ คำธิศรี ผู้พิชิตความจน

เมื่อเราเข้าใจแล้วไม่ต้องสับฟาง จะเสียเวลามาก จะใช้เวลาด้านอื่นๆ แทน เทคนิคอยู่ที่ ใส่ปุ๋ยคอก หญ้า มากๆ ขึ้น เมื่อกองมีขนาดมาตรฐาน มีความชื้น จุลินทรีย์จะทำหน้าที่เอง

ถ้าเราจะต้องมีอาชีพการเกษตร ไม่ต้องสับฟาง ขอโทษที่ทำให้เข้าใจผิด จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์จะทำหน้าที่เอง

ตอนนี้จำไว้ ในส่วนมูลสัตว์ เช่น มาจากมูลวัว กินหญ้า ถ้าจะใช้เลย ก็เช่นปราชญ์เดินดิน ใส่บนหน้าดิน ไม่คลุกดิน เพราะ ถ้าคลุกดินก็จะต้องคอย เกือบเดือนหลังจากนั้นถึงจะปลูกได้ เพราะจุลินทรีย์จะย่อยสลายอินทรีย์วัตถุ(เศษหญ้า)

แต่ถ้ามาจาก มูลขี้ไก่ ขี้หมู ขี้เป็ด สามารถคลุกเคล้าดิน 3-5วัน ก็ปลูกได้เลย เพราะไม่มีเศษหญ้า เศษฟาง

ดังนั้น ปุ๋ยหมักตื่นตัว ต้องมีเศษหญ้า เศษฟาง(ไม่จำเป็นต้องสับ เมื่อเชื่อมั่นศรัทธาแล้ว) และเพราะยุบตัวมาก จึงให้มี มูลสัตว์ที่หาได้ใส่ในการตั้งกอง ประมาณ 20% และเมื่อกองยุบในการกลับกอง 2ครั้งแรก ให้เติม มูลสัตว์ ฟางเก่า และปุ๋ยหมักตื่นตัว ที่เป็นพี่เลี้ยง เข้าไป จะทำให้ได้ปริมาณปุ๋ยมากขึ้น เมื่อเสร็จสิ้น และความร้อนสูงถึงระดับที่ต้องการ

จากแนวคิดของปราชญ์ฯ สามารถนำ ปุ๋ยหมักตื่นตัว มาใช้กับมูลสัตว์ในการปลูก พืช ทุกชนิดได้ อย่างดี โดยสรุปคือ

1. ใช้ ปุ๋ยหมักตื่นตัว 1ส่วน ผสมดินดี วัสดุปลูกเก่า 3ส่วน เป็นวัสดุปลูกในหลุม ในกระถาง ในแปลงปลูก ในระดับ 5-15ซม. ส่วนมูลสัตว์ ถ้ามีมากเหลือจากที่จะทำปุ๋ยหมักตื่นตัวให้ ไว้ใส่หน้าดิน เป็นระยะ ตามเช่นปราชญ์ฯ แนะนำ เช่น ทุกๆ 20-30วัน ขึ้นอยู่กับ ฤดูกาล 
2. ถ้าเป็นพืชที่ ถ้ากลบโคนพูนดิน แล้วจะมีปัญหาโคนเน่า ทำให้ต้นตาย เช่นมะนาวในบ่อปูนฯ เพราะบางครั้งวัสดุปลูกยุบตัว พูนโคนไม่สูงพอ  ให้ใช้แต่ปุ๋ยหมักตื่นตัวที่มีการกลับกอง มีความร้อนทั่วถึงใส่โดยไม่ต้องผสมอะไรเลย แล้วต้องใช้ฟางช่วยคลุม (ทำง่ายๆ คลุมฟางก่อน แล้วโรยปุ๋ยหมักตื่นตัว)
3. สรุป ปุ๋ยหมักตื่นตัว ใช้เป็นวัสดุผสม ปลูกผัก พืช ไม้ผล เป็นหลักสำคัญ ส่วนจะใส่ภายหลัง น่าจะดัดแปลง ผสมกับมูลสัตว์ที่สามารถเก็บความชื้น ใช้ร่วมกับฟาง จะดีที่สุด
4. แต่ละดิน แต่ละท้องที่ แต่ละฤดูกาล ไม่เหมือนกัน ต้องเรียนรู้ สังเกตเอง จำไว้ว่า ถ้าดินแน่น โดยเฉพาะ ในช่วงฤดูฝน การจะเตรียมดิน เตรียมแปลง เช่น จะปลูก มะละกอ จะต้องละเอียด เป็นพิเศษ (เอาเวลาจากสับฟาง ไปสังเกตโดยละเอียด เดินดูพืชผักที่ปลูก ตอนเช้าๆ หรือ เวลาใด ก่อนที่จะทำอะไร อย่างน้อย 20-30นาที เสมอ)
5. แบ่งแปลง เป็น 4-5แปลง เป็นอย่างน้อย และนำวิธีการปราชญ์ ที่เคารพศรัทธา ทำตามแนวทางท่าน แต่ต้องพูดคุยกัยท่านเป็นระยะๆ เพราะ ทุกๆวัน เวลา วิธีการท่านจะมีการปรับเปลี่ยนไป
6. แต่อย่างไร ความพอดีของเวลาในการทำเกษตร กับการอยู่รวมกับ ครอบครัว กัลยาณมิตร ควรมีความสมดุลย์กัน
7. การประกอบอาชีพเกษตร แม้จะมีขนาดใดก็ตาม นอกจากจะต้องดูตัวเองให้ออกว่า จะเป็นเกษตรกร หรือพ่อค้า หรือ ติงลี่ อยากเป็น ทั้งเกษตรกร เปิดร้านอาหารย่อย หรือ แปรรูป ควรจะมี(จำเป็นต้องมี) Risk Management ไว้ในการลงทุนทุกโครงการ (ไม่เฉพาะเกษตร)
8. เกษตรปราณีต 1ไร่ ไม่จน ก็น่าสนใจ
9. เศรษฐกิจพอเพียงพระองค์ท่าน ความมีเหตุผล ความพอประมาณ ความมีภูมิคุ้มกัน และรากฐาน ในทุกๆส่วน อย่างมีสติ มีปัญญา จริยธรรม จะคุ้มครอง พวกเราที่ ทวนน้ำ ทวนลม
10. ขันติ อดทน สติ ศีล บารมี อดกลั้น จำเป็นมาก แม้จะทุกข์ ลำบาก อภัยซึ่งกัน และกัน สร้างกุศล ความดี ละ โลภะ โทสะ โมหะ ละชั่วทำดี ทำจิตให้ผ่องใส ชีวิตไม่มีอะไรแน่นอน เปลี่ยนแปลงเสมอ มีสติพิจารณา ใจ เช่นดูแล บ้านเรือน รถรา ซ่อมแซม ธรรมมะ สมาธิ ความสงบ ปฎิบัติ ต้องใช้เวลามาก
11. ฝึกให้มีการยอม การยอมรับ ใครจะว่า ไม่โต้ตอบ จะได้ฝึกมีธรรม ใจจะสงบ มีปัญญาต่อไป สอนจิตไม่ให้ฟุ้งซ่าน อยู่ในปัจจุบัน
12. ไม่อยากให้ลงทุนใดๆเกิน 1 ใน 10 หรือ 1 ใน 20 ส่วน เพราะอะไรก็ไม่แน่
13. 
    

ขอให้เจริญทั้งทางโลก ทางธรรม นะครับ